Мы ўжо неаднаразова пісалі пра падарожжы Аляксандра Гойшыка: два з паловай гады таму беларус выправіўся ў кругасветку і за гэты час пабываў у Лацінскай Амерыцы, праехаў палову Аўстраліі. Гэта не канец ягонага шляху вакол свету — падарожнічаць Гойшык плануе яшчэ год. Мы папрасілі беларуса завесці на «Люстэрку» дзённік вандровак і дзяліцца сваімі прыгодамі. У гэтым тэксце — гісторыя пра пераезд з Аўстраліі ў Інданезію.
Калі ты нідзе, апроч майго роднага Салігорска, не быў, табе, можа, і спадабаецца
Пасля двух месяцаў у Аўстраліі (адкуль з’ехаў у канцы лютага), на Балі я адчуў падвойны шок. Першы і самы адчувальны спачатку — наколькі ўсё танна. Але гэта хутка прайшло, бо, як выявілася, якасныя рэчы ці паслугі каштуюць тут нямала. Другі, які не пакідаў мяне ўвесь час, — наколькі тут вялікі бардак, такая сабе Індыя на мінімалках. Мой унутраны (і вонкавы таксама) беларус ніяк не мог уцяміць, з чаго ўсе так захапляюцца гэтым Балі. Бо даволі хутка стала зразумела, што ні пляжаў, ні нейкай надзвычайна прыгожай прыроды, ні смачнай ежы, ні неверагодных гістарычных месцаў тут няма. Дакладней, усё гэта нібыта ёсць, але калі ты ўжо трохі паглядзеў свет, то нейкага надзвычайнага «ваў-эфекту» не атрымаецца. Так было са мною. Само па сабе яно нібы нармальна, але ў параўнанні з іншымі месцамі на нашай Зямлі — трохі абы-што.
Мясцовыя жыхары ў абсалютнай большасці вызнаюць мясцовы гатунак індуізму, балійскія святыні прыгожыя і незвычайныя. Але падобныя адна да адной, і ўжо пасля другога наведанага храма гэта пачынае прыядацца (зрэшты, гэта гісторыя не толькі Балі). Пляжы, мякка кажучы, не самыя чыстыя, асабліва ў параўнанні з Аўстраліяй. І платны ўваход усюды — да такога нават у Лацінскай Амерыцы не дадумаліся.
Прырода экзатычная — вулканы і кліфы, рысавыя тэрасы і вадаспады. Але ўсюды брудна, шматлюдна і платна. Зноў жа, калі ты нідзе, апроч майго роднага Салігорска, не быў, табе, можа, і спадабаецца. Гэта выключна маё меркаванне, але пасля маёй любімай Гватэмалы мясцовыя краявіды зусім не ўразілі.
Але, як гэта заўжды бывае, дастаткова было збочыць з пратаптаных турыстычных сцежак, каб натрапіць на нешта сапраўды цікавае. Па дарозе з нейкага чарговага вадаспаду ў чарговы цікавы храм я пабачыў цэх гутнікаў, і вось гэта было надзвычай цікава — паназіраць за імі. Ніхто нават слова не сказаў, калі я зайшоў унутр і пачаў фоткаць, усе былі максімальна засяроджаныя на працы. Але на нейкім падсвядомым узроўні я заўважыў задаволеныя погляды ў мой бок: было відаць, што хлопцам падабаецца гэтая ўвага. Улічваючы сапраўды цяжкія ўмовы працы і тое, што яны там смаляць папіросу за папіросай, можна здагадацца, што доўга там ніхто не затрымліваецца…
Свае несвае і «інфацыгане»
Падчас вялікай вандроўкі вакол свету, за два з паловай гады ў дарозе, я зразумеў, наколькі цікавымі могуць быць знаёмствы з беларусамі ў розных закутках планеты. Таму апошнім часам стараюся шукаць нашых усюды, дзе бываю.
Асабліва мяне ўразілі беларусы ЗША і Аўстраліі. Здавалася б, людзі на іншым баку планеты, але вельмі прагнуць беларушчыны. Шмат хто з іх «абудзіўся» пасля жахлівых падзеяў на радзіме ў жніўні 2020 года, і цяпер яны вельмі цікавяцца ўсім беларускім. Некалькі разоў было так, што іх дзеці, ужо народжаныя за акіянамі, упершыню ў жыцці чулі ад мяне беларускую мову.
На жаль, такімі прыемнымі сустрэчы бываюць не заўжды. Тут, на Балі, здарылася першае выключэнне з правілаў. Знаёмыя землякі, якія нібыта нават чакалі мяне ў госці, на прапанову зрабіць беларускую вечарыну з дранікамі і прэзентацыяй маёй вандроўкі па Лацінскай Амерыцы раптам адказалі: «Ой, ізвіні, мы жівём в руском комьюніці, нам эті беларускіе івенты совсем не інтересны, дранікі — нездаровая пішча, мы это есть не будем», — і нечакана зніклі з майго далягляду. Так я ўпершыню дыстанцыйна сустрэў «прасветленых» жыхароў Балі.
Пасля мне будуць шмат пра гэта расказваць, і я таксама пабачу тых, хто спазнаў «абсалютную ісцніну». Балі ўвогуле славіцца бясконцымі «інфацыганамі», якія раскрыюць вам усе сакрэты Сусвету, прачысцяць карму, навучаць фінансавай незалежнасці, зробяць «правільную» матывацыю, каб да вас не чапляліся хваробы, і ўсё такое. Самае цікавае, што людзі на гэта ахвотна вядуцца. Ну, як кажуць, попыт нараджае прапанову. Кола сансары круціцца…
Нібыта трошкі дома пабываў
Дзякуй богу, не ўсе беларусы Балі такія. І менавіта яны — самы галоўны скарб на востраве! Мяне сустрэлі ў аэрапорце, засялілі ва ўтульны хоўмстэй (гэта такая асобная міні-кватэра з усім неабходным, якую звычайна арандуюць на доўгі тэрмін) недзе за 13 долараў, расказалі пра ўсё, што трэба на першы час.
Дзякуючы гэтым беларусам я трапіў у незвычайнае для Балі месца — беларускую рэстарацыю «Дранікі». Там вельмі смачна і атмасферна — нібыта трошкі дома пабываў. Дранікі з усімі магчымымі дадаткамі, халаднік, клёцкі, мачaнка, зразы, бульба ў гаршчэчку, сырнікі, у дзіцячым меню нават макарона з сасіскай. Карацей, гэта стала сапраўдным падарункам, асабліва ўлічваючы тое, што мясцовая ежа, як на мяне, аднатыпная і хутка прыядаецца. А калі дадаць, што гэта мяне там кармілі дранікамі, а не наадварот (бо раней я частаваў дранікамі беларускую дыяспару ў Лацінскай Амерыцы, ЗША, Новай Зеландыі і Аўстраліі), — сапраўды нейкае месца сілы.
Уладальнік пачаставаў мяне круцезнай крамбабуляй і мачанкай з блінамі, а заадно расказаў, што «Дранікі» карыстаюцца папулярнасцю і гэта ўжо другая такая рэстарацыя на востраве. Вакол яе сфармавалася невялікае кам’юніці нашых беларусаў, з якімі я меў гонар пазнаёміцца. Яны ўласнымі намаганнямі ладзяць тут розныя культурныя падзеі, дапамаглі і мне арганізаваць прэзeнтацыю падарожжа і сабраць на яе неабыякавых людзей. Вельмі цікавы і нечаканы досвед!
Мае медыцынскія «прыгоды» на Балі
Дарэчы, пра мяне. Пакуль скакаў па Аўстраліі, трохі застудзіў вуха. Ладзіў не санкцыянаваную Мінгарвыканкамам акцыю «Акунусь за Беларусь!» на кожным кроку і перакупаўся трохі. Плюс калі там ездзіў аўтастопам, прадзьмула праз адчыненыя форткі. Асаблівыя ўспаміны пра дарогу да Тэнант-Крыка, самага крымінагеннага мястэчка Аўстраліі. Там я капітальна прамок пад трапічным штормам пару разоў, чым яшчэ ўзмацніў усё гэта.
Спачатку падумаў: ладна, пакуль толькі трохі заклала адно вуха, дацягну неяк да Балі, ўсё ж там палячыцца будзе танней. Прылятаю, распытваю нашых беларусаў, куды ісці — параілі дзяржаўную паліклініку, куды самі звярталіся з такой жа праблемай і ім там добра і нядорага дапамаглі.
Адразу паехаў, але мяне чакаў непрыемны сюрпрыз — у сувязі з блізкім балійскім новым годам паліклініка не працавала, прапанавалі прыйсці праз пяць (!!!) дзён. Параілі звярнуцца ў прыватную клініку праз дарогу — тая працавала. Выбару не было, столькі часу чакаць не варыянт. Іду туды — і атрымліваю не лекаванне, а развод на грошы.
Агляд цягнуўся, можа, паўхвіліны, кажуць — «вушная інфекцыя», трэба антыбіётык. Не, кажу, выпішыце мне вушныя кроплі. У адказ: «Не, кроплі я вам не выпішу. Ці вы купляеце антыбіётыкі, ці ідзяце ў іншую клініку. Але вам усё адно давядзецца аплаціць прыём!»
Ладна, пагадзіўся. Але купляць іх трэба ў аптэцы тут жа, па завышаных у некалькі разоў цэнах. Гэта выйшла разы ў два даражэй за сам прыём. Антыбіётыкі ніяк не дапамаглі, недзе праз тыдзень зразумеў, што трэба зноў ісці да доктара. Як параілі знаёмыя беларусы, пачаў шукаць на форумах экспатаў нармальную клініку. Дзякуй богу, інфы там шмат, знайшоў прыватны лор-кабінет з добрымі водгукамі, еду туды. Прымае мяне мілая доктарка, якая робіць агляд, ветліва размаўляе… і аказваецца, што ў мяне ўсё ў парадку, ніякіх праблемаў няма. Але я ж адчуваю што нешта не так. «Ну няма, — кажа, — я нічога не бачу. Вось я вам сагравальную мазь выпішу, мажце за вушамі, дыскамфорт пройдзе». І яшчэ раз заўпэўнівае, што ўсё добра.
А праз два дні ў мяне цалкам заклала левае вуха. Няслаба раз’юшаны, вяртаюся да гэтай жа доктаркі, а яна: «Вой, а ў вас там інфекцыя!»
— Як інфекцыя, вы ж казалі, што ў мяне ўсё ў парадку!
— Дык два дні таму нічога не было, я вам клянуся!
— Я ж вам казаў што ўжо пару тыдняў адчуваю гэтую праблему, а вы мяне супакойвалі, што нічога няма. Цяпер у мяне цалкам заклала вуха, як так?!
— Супакойцеся, зараз усё прачысцім, я выпішу вам антыбіётыкі! — і паўтараецца размова з першай клінікі.
Карацей, праз два дні ў мяне заклала абодва вухі, і я паехаў ужо ў трэцюю паліклініку. І толькі тут мне нарэшце нармальна дапамаглі. Доктарка з дапамогай спецыяльных інструментаў з камерамі паказала мне тую самую інфекцыю. Выпісала кроплі і запэўніла, што за тры-чатыры дні ўсё пройдзе. І праўда, вушы мае вярнуліся ў норму.
Каб вы разумелі маё абурэнне, дадам, што кожны прыём каштаваў 40−60 долараў, а ўсяго іх было чатыры!
Што праўда, гэта быў не канец маіх праблемаў са здароўем у Інданезіі, працяг будзе ў наступнай серыі. Забягаючы наперад, адзначу, што гэта, як выявілася, зусім не мая краіна. Паводле мясцовых, тут лепш не хварэць, бо з медыцынай поўны гаплык. Хто багацейшы — лётае лячыцца за мяжу. Міжволі з цеплынёю ўспомніў маю любімую Аргенціну, дзе я адзіны раз за ўсё падарожжа звяртаўся па медычную дапамогу, падчас карнавалу пасля перамогі аргенцінскай зборнай на чэмпіянаце свету. Тады мяне так штурханулі, што я рассек вялікі палец на руцэ. І там мяне падлячылі абсалютна бясплатна.
Мае высновы
Але вернемся да Балі. Там няма грамадскага транспарту, трэба арандаваць скутар, гэта 70−100 долараў за месяц — на некалькі дзён атрымліваецца нявыгадна. Пешкі асабліва не паходзіш, бо няма ходнікаў. На машыне будзеш стаяць у бясконцых заторах, страчваецца сэнс усяго.
Я таксама арандаваў скутар, але не адразу змог уліцца ў мясцовы трафік. Праехаўшы ўсю Лацінскую Амерыку без ніводнага здарэння, у першы ж вечар на Балі я трапіў у невялікае ДТЗ, не ўпісаўшыся ў рэзкі паварот на серпанціне. На шчасце, ніхто не пацяпреў, апроч скутара. Гэтым адразу ж напоўніцу скарыстаўся ягоны гаспадар, разы ў два задраўшы кошт рамонту. Перад тым як да яго ехаць «здавацца», я паездзіў па механіках, каб трохі ўяўляць цэны. Гэтаму мяне навучыла Лацінская Амерыка.
Карацей, мясцовая манера кіравання пакінула мяне ў глыбокім шоку. Забягаючы наперад, адзначу, што ў іншых краінах Паўднёва-Усходняй Азіі ўсё нашмат больш лайтова.
Агульнае ж маё ўражанне ад Балі нейкае змяшанае. Мне як падарожніку-бэкпэкеру не зразумелы гэты феномен. У Паўднёва-Усходняй Азіі хапае нашмат больш прыязных месцаў, каб уцячы ад халоднай беларускай зімы, дзе сапраўды крутыя пляжы, усё танейшае і смачнейшае ў разы. Напрыклад Тайланд і В’етнам.
Хіба што, калі хочаш займацца сёрфінгам, то патрэбныя хвалі Балі, таму яго, дарэчы, і выбралі ў свой час аўстралійскія сёрферы. Але чаму гэты хайп распаўсюдзіўся на ўсіх, асабліва на выхадцаў з постсавецкіх краінаў? Мне падалося, гэта звязана з тым, што нашыя людзі неяк асабліва схільныя верыць шматлікім «інфацыганам», такім сабе «чараўнікам у блакітным верталёце», якія за невялікія нібыта грошы дапамогуць вырашыць усе жыццёвыя праблемы.
Так і атрымліваецца заганнае кола, калі адны гатовыя падманвацца і плаціць за гэта, а іншыя — прадаваць, завярнуўшы ў прыгожую абгортку і дадаўшы асаблівай «энергетыкі і містыцызму» чароўнага нібыта вострава Балі.
Псеўдапрасвятленне, лёгкія адказы на няпростыя пытанні, цёпла і адносна танна. І вось ужо людзі гатовыя ламіцца сюды, каб спазнаць нірвану. Але ўсё аказваецца далёка не так адназачна. Прынамсі для мне. Падкрэслю яшчэ раз — гэта выключна маё меркаванне. Бо вось перачытаў яшчэ раз, што панапісваў, і разумею, што можа скласціся ўражанне, нібыта я спецыяльна хачу «згнюсіць» прыгожы і атмасферны востраў, які шмат каму падабаецца.
Як мне сказалі тамтэйшыя беларусы, «Балі цябе не прыняў». Ну, можа, і так, я не асабліва сумую з гэтай нагоды. Свет вялікі, наперадзе яшчэ столькі цікавага!
Агулам на Балі я прабыў амаль два тыдні, а віза на ўсю Інданезію даецца на месяц. Таму час рухацца далей! Адна з ідэяў майго кругасветнага падарожжа — як мага больш праехаць па зямлі, карыстаючыся пералётамі толькі ў неабходных выпадках. Таму на наступны і асноўны інданезійскі востраў — Яву — я паехаў аўтобусам. Дваццаць гадзінаў пад кандыцыянерам, які бязлітасна дзьмуў мне ў твар, канчаткова дабілі маё здароўе, упершыню за два з паловай гады я сур’ёзна захварэў. Але пра гэта ў наступнай серыі.
Як жывецца ў Беларусі? А як у іншых краінах? «Люстэрка» — гэта праект пра людзей і для людзей. Мы шчыра расказваем пра жыццё ў розных кутках свету праз гісторыі беларусаў.
Падтрымайце «Люстэрка», каб мы маглі публікаваць больш такіх матэрыялаў 🙌
Станьце патронам «Люстэрка» — журналісцкага праекта, якому вы дапамагаеце заставацца прафесійным і незалежным. Ахвяраваць любую суму можна хутка і бяспечна праз сэрвіс Donorbox.
Усё пра бяспеку і адказы на іншыя пытанні вы можаце даведацца па спасылцы.
