Сёння, 14 чэрвеня, пройдзе матч адкрыцця чэмпіянату Еўропы, у якім гаспадары турніру немцы сыграюць супраць зборнай Шатландыі. Футбольны Еўра прадоўжыцца роўна месяц. «Люстэрка» расказвае пра самае важнае, што трэба ведаць перад стартам: рэгламент, «групу смерці», фаварытаў, траўмаваных і тое, дзе пакажуць чэмпіянат.
Фармат
На Еўра-2024 зноў выступяць 24 зборныя. Яны падзеленыя на шэсць груп:
Група «А»: Германія, Шатландыя, Венгрыя, Швейцарыя
Група «B»: Іспанія, Харватыя, Італія, Албанія
Група «C»: Славенія, Данія, Сербія, Англія
Група «D»: Польшча, Нідэрланды, Аўстрыя, Францыя
Група «E»: Бельгія, Славакія, Румынія, Украіна
Група «F»: Турцыя, Грузія, Партугалія, Чэхія
У 1/8 фіналу выйдуць шэсць пераможцаў квартэтаў, шэсць зборных, якія занялі ў групах другія месцы, і чатыры з шасці каманд, якія стануць трэцімі. Зборныя, якія занялі трэція месцы, будуць ранжыраваць паводле наступных крытэраў: агульная колькасць ачкоў (галоўны паказчык), розніца мячоў, колькасць забітых мячоў.
«Група смерці»
Хуткага позірку на склад груп дастаткова, каб вылучыць квартэт «B». Там прысутнічаюць тры топ-зборныя і відавочны аўтсайдар — Албанія.
Італьянцы — пераможцы мінулага Еўра, хай яны і не трапілі на апошні чэмпіянат свету. Іспанцы выйгравалі кантынентальнае першынства ў 2008 і 2012 гадах, а таксама былі бронзавымі прызёрамі турніру ў 2021-м. У харватаў няма медалёў чэмпіянатаў Еўропы, але яны — уладальнікі бронзы чэмпіянату свету 2022 года, а таксама срэбра на сусветным першынстве 2018-га.
Зрэшты, усе тры каманды могуць выйсці ў плэй-оф і змагацца за медалі — як мы пісалі вышэй, гэта дазваляе фармат чэмпіянату з 24 удзельнікамі.
Ад каго чакаць сюрпрызаў
20 гадоў таму здарылася адна з галоўных сенсацый у гісторыі турніру — Еўра выйгралі грэкі. Каманда гуляла, мякка кажучы, у невідовішчнай манеры, зрабіўшы стаўку на цярпенне і абарончыя парадкі. І гэтая тактыка спрацавала. На групавым этапе грэкі перамаглі партугальцаў (2:1), падзялілі ачкі з іспанцамі (1:1) і саступілі Расіі (1:2). Па дадатковых паказчыках яны выйшлі ў плэй-оф, дзе з аднолькавым лікам 1:0 перамаглі французаў, чэхаў і ўсё тых жа партугальцаў.
Але вельмі цяжка ўявіць сабе нешта такое сёння (грэкі, дарэчы, не трапілі на чэмпіянат Еўропы 2024 года, саступіўшы ў вырашальным матчы па пенальці Грузіі). І рэч не толькі ў тым, што «аўтобусная» тактыка рэдка працуе ў топ-матчах — асабліва на доўгай дыстанцыі. Хутчэй, разрыў паміж топ-5 лігамі (Англія, Германія, Іспанія, Італія, Францыя) і астатнімі яшчэ больш павялічыўся. Найлепшыя клубы свету маюць фантастычныя бюджэты і могуць плаціць за гульцоў велізарныя грошы. Таму перавагу маюць тыя зборныя, у якіх больш прадстаўнікоў наймацнейшых еўрапейскіх чэмпіянатаў. Гэтыя футбалісты, можа, і выхалашчаныя пасля клубнага сезону, але ніхто не адмяняў іх найвышэйшага індывідуальнага майстэрства. Ды і для перамогі на Еўра трэба правесці сем матчаў, а не 34−38, як у чэмпіянатах краін, якія доўжацца амаль увесь год.
Рызыкнём дапусціць, што моцна здзівіць могуць украінцы. У іх падрасло добрае пакаленне. Нягледзячы на даволі малады па футбольных мерках узрост, многія ўжо маюць досвед выступлення ў зборнай на кантынентальным першынстве, а ў мінулым клубным сезоне некалькі чалавек былі на прыкметных ролях у чэмпіянатах Іспаніі і Англіі. Да таго ж склад групы ўкраінцаў на блізкім чэмпіянаце дазваляе змагацца, як мінімум, за другую пазіцыю, а нават і за першае месца з бельгійцамі.
А што там з фаварытамі?
Мала хто можа параўнацца ў плане падбору футбалістаў з англічанамі і немцамі — проста зірніце, якія клубы яны прадстаўляюць і якая статыстыка ў футбалістаў.
Гэтыя зборныя яшчэ і моцна матываваныя. Англічане ніколі не перамагалі на Еўра — у фінале мінулага турніру яны былі найбліжэй да поспеху, але саступілі па пенальці італьянцам. Немцы апошні раз выйгралі кантынентальнае першынства ў 1996-м. Плюс яны праваліліся на чэмпіянаце свету ў 2022-м, не выйшаўшы з групы, а на Еўра ў 2021-м прайгралі ўжо ў 1/8 фіналу. У родных сценах бундэсцім не можа дазволіць сабе дапусціць новы правал.
«Я думаю, што гэтая каманда — адна з найлепшых, калі не найлепшая, якая ў нас была, з пункту гледжання формы і сезону, які быў у многіх нашых гульцоў. У нас шмат маладых і таленавітых гульцоў, якія не адчуваюць страху і проста хочуць выйсці на поле і гуляць», — ахарактарызаваў 12 чэрвеня галоўны бамбардзір англічан Хары Кейн сваю зборную.
Форвард згодны з меркаваннем, што англічане — фаварыты Еўра: «Я думаю, мы заслужылі права на гэты статус дзякуючы нашым вынікам на папярэдніх турнірах. Але мы яшчэ не выйгравалі Еўра, таму пастараемся перапісаць гісторыю тут. Гэта мэта, якую мы паставілі перад сабой, але мы ведаем, што наперадзе нас чакае доўгі і цяжкі шлях».
Хто за імі? Напэўна французы на чале з Кіліянам Мбапэ. Заўсёды шмат таленавітых гульцоў у Іспаніі (Ламін Ямаль, відаць, у свае 16 стане самым маладым футбалістам, які выступіць на Еўра). Традыцыйна варта чакаць тактычных сюрпрызаў ад італьянцаў. Плюс Партугалія, дзе знакаміты Крышціяну Раналду аточаны шэрагам выдатных выканаўцаў.
«Я не хачу выказваць непавагу да папярэдніх пакаленняў, якія ў нас былі, але з пункту гледжання глыбіні складу і якасці ў нас цяпер, відаць, найлепшая каманда ў гісторыі, і Партугалія можа выйграць турнір», — сказаў 6 чэрвеня знакаміты партугальскі трэнер Жазэ Маўрынью.
Жазэ лічыць, што Іспанія, Францыя, Англія, Германія не лепшыя за зборную з яго краіны.
На каго паглядзець і хто не даехаў
Мы пісалі пра тое, на каго, на думку «Люстэрка», варта звярнуць увагу ў першую чаргу. Француз Мбапэ, партугалец Раналду, іспанец Ямаль, англічане Кейн і Джуд Белінгем, немец Мануэль Ноер, бельгіец Кевін Дэ Бруйнэ — усё гэта прыклады яркіх зорак, якія будуць выступаць на палях у Германіі.
Асобна, відаць, стаіць Крышціяну Раналду. Па-першае, дзякуючы сваёй цудоўнай форме і ў 39 гадоў. Па-другое, з прычыны медыйнасці форварда і вялізнага эга. Апошняе інтэрв'ю сайту УЕФА — сведчанне гэтага.
«Год за годам мы [футбалісты] стараемся палепшыць пэўныя рэчы. Магчымасці для росту ёсць заўсёды. Я лічу сябе дасканалым гульцом, але заўсёды ёсць нешта, што магу палепшыць», — сказаў Раналду 11 чэрвеня.
Дарэчы, для Крышціяну гэта будзе ўжо шосты Еўра ў кар’еры — рэкордны паказчык. У 2016-м партугальцы, нагадаем, выйгралі турнір.
Не ўсіх вядомых футбалістаў мы ўбачым на чэмпіянаце Еўропы. Напрыклад, не аднавіўся пасля пашкоджання галенастопа паўабаронца «Барселоны» і зборнай Нідэрландаў Фрэнкі дэ Ёнг. Траўмаваны і яго аднаклубнік, хаўбэк іспанцаў Гаві. У апошні момант праз траўму быў выкраслены з ростара немцаў гулец «Баварыі» Аляксандар Паўловіч. Польшча не разлічвае на нападніка «Ювентуса» Аркадыюша Міліка. А адзін з лідараў чэхаў Міхал Садылек, які выступае за «Твэнтэ» з Нідэрландаў, няўдала зваліўся з ровара.
Немцы не ўключылі ў заяўку з гульнявых прычын цэлы шэраг вядомых выканаўцаў. Еўра будуць глядзець па тэлевізары прадстаўнікі дортмундскай «Барусіі» Матс Хумельс, Юліян Брант і Карым Адэемі, гульцы «Баварыі» Леон Гарэцка і Серж Гнабры. Не трапіў у склад вінгер «Манчэстэр Сіці» Джэк Грыліш. Праз канфлікт з галоўным трэнерам не прыехаў у зборную зорны брамнік «Рэала», бельгіец Цібо Куртуа.
Дзе знайсці трансляцыю
Увечары 13 чэрвеня тэлеканал СТБ абвясціў, што пакажа Еўра сумесна з «РТР-Беларусь».
У кароткай навіне гаварылася, што ЗАТ «Сталічнае тэлебачанне» стала «афіцыйным партнёрам УЕФА па трансляцыі ЧЕ», аднак на сайце УЕФА ні СТБ, ні «РТР-Беларусь» не фігуруюць у спісе афіцыйных партнёраў.
А вось Расія там ужо ёсць. Еўра будзе транслявацца на «Матч ТБ» і стрымінгавай платформе Okko. Як тлумачыў «Трыбуне» ўкраінскі эксперт у сферы тэле- і радыёкамунікацый Аляксандр Глушчанка, у РФ правы на трансляцыю могуць купляць праз фармальна прыватныя «фірмы-пракладкі».
— Ва УЕФА разумеюць, што гэта проста «пракладка», спосаб неяк абысці санкцыі, але закрываюць вочы, бо жаданне зарабіць вялікае, — казаў Глушчанка.
Нагадаем, у канцы траўня першы намеснік старшыні федэрацыі футбола Андрэй Васілевіч заявіў, што ў Беларусі Еўра не пакажуць. Хоць у красавіку Міністэрства інфармацыі дазволіла беларускім тэлеканалам трансляваць чэмпіянат Еўропы без згоды УЕФА. Мяркуючы з усяго, федэрацыя свядома дыстанцыявалася публічна ад магчымага «пірацтва». Або нашае тэлебачанне ў апошні момант адшукала сваю «пракладку».
Чытайце таксама
