Галоўны трэнер зборнай Беларусі Карлас Алас падоўжыў кантракт з АБФФ на два гады. Яшчэ да заканчэння выступлення ў Лізе нацый (нашая каманда гуляла ў трэцім па рангу дывізіёне і фінішавала трэцяй у сваім квартэце) у федэрацыі вырашылі, што 49-гадовы іспанец па-ранейшаму патрэбны беларускаму футболу. Мы даўно спрабавалі ўзяць інтэрв'ю ў Аласа, і вось днямі трэнер пагадзіўся пагаварыць з «Люстэркам».
Перш чым вы пачняце чытаць.
Беларускі рэжым выкарыстоўвае спорт у сваіх мэтах — у нас няма ніякіх сумневаў на гэты конт. Алос — чалавек, што атрымлівае зарплату ад федэрацыі футбола, якая вельмі цесна звязаная з дзяржавай. Іспанец узначаліў зборную ў жніўні 2023-га і, мы лічым, выдатна разумеў, на каго згаджаецца працаваць. Таму такое інтэрв'ю не магло абысціся без пытанняў пра палітыку, сітуацыю з правамі чалавека ў Беларусі і тое, што ў футбалістаў, якія выказаліся супраць гвалту, адбіраюць права на працу.
Аднак Алос у самым пачатку гутаркі заявіў, што будзе гаварыць толькі пра зборную. Пасля доўгіх абмеркаванняў у рэдакцыі мы вырашылі, што аматарам спорту важна ведаць пра матывацыю іспанца працаваць у нашай краіне і яго бачанне перспектываў каманды — нават калі многім беларусам сёння зусім не да футбола.
Пры гэтым мы публікуем спіс пытанняў пра сітуацыю ў Беларусі, якія хацелі задаць Алосу, але не змаглі.
— Вы ведаеце, што некалькі дзясяткаў гульцоў, якія выступілі супраць гвалту пасля жніўня-2020, не маглі знайсці клуб у Беларусі, а некаторыя за іх пазіцыю ці ўдзел у пратэстах былі асуджаныя? Што думаеце пра гэта?
— Вы ведаеце, хто такі Андрэй Салавей? Найлепшы футбаліст Беларусі 2021 года і яго жонка нядаўна атрымалі па два гады «хатняй хіміі» — мяркуючы з усяго, за ўдзел у мірным пратэсце пасля прэзідэнцкіх выбараў, якія былі сфальсіфікаваныя. Як вы лічыце, грамадства мае права на мірны пратэст?
— Давайце ўявім сітуацыю: вы працуеце ў іспанскім клубе ці нацыянальнай камандзе. У вашай краіне адбываюцца палітычныя падзеі, якія вас абураюць — і вы выказваецеся супраць дзейнай улады. Як думаеце, вас адхіляць ад трэнерскай працы, як гэта здарылася з легендарным настаўнікам фрыстайлістаў у Беларусі Мікалаем Казекам, ці пасадзяць у турму?
— Калі зборную Беларусі ўслед за Расіяй адхіляць ад міжнародных спаборніцтваў, вы застаняцеся ў зборнай?
— Вы не думаеце, што пасля гэтых адказаў вас могуць звольніць?
«Прывык да пастаянных раз’ездаў»
— Чым вы занятыя цяпер — калі ў зборнай няма матчаў?
— Як вы напэўна ведаеце, 13 снежня пройдзе лёсаванне адборачнага турніру на чэмпіянат свету 2026 года. Таму думкі ўжо пра новы цыкл, гульню каманды. Вядома, цяпер крыху іншая спецыфіка. Чэмпіянаты Беларусі і Казахстана скончыліся, у Расіі зімовая паўза — у лігах з гэтых краін больш за ўсё футбалістаў, якія выступаюць у нашай зборнай. Але праца не спыняецца. Напрыклад, сёння раніцай (11 снежня. — Заўв. рэд.) сустракаўся са сваімі асістэнтамі ў Тарагоне (горад у Іспаніі. — Заўв. рэд.), абмяркоўвалі розныя моманты. Плюс гляджу матчы еўрапейскіх чэмпіянатаў, еўракубкаў — гэтыя турніры працягваюцца і могуць даць карысную інфармацыю.
— Ці прапісана ў вашым кантракце, колькі дзён вы павінныя знаходзіцца ў Беларусі?
— Я знаходжуся ў Беларусі дастаткова часу. Цяпер у нашым штабе тры іспанскія трэнеры (акрамя Алоса гаворка пра яго асістэнтаў Хасінта Магрынью і Алекса Асэнсі. — Заўв. рэд.). Заўсёды стараемся, каб хаця б нехта адзін быў у Беларусі. Акрамя таго, сёння розныя праграмы дазваляюць сачыць за гульнёй футбалістаў і ў Еўропе, і ў Расіі з Казахстанам — незалежна ад нашай лакацыі. Але мне падабаецца прыязджаць у Беларусь і глядзець за матчамі ўнутранага чэмпіянату — быць максімальна блізка да гульцоў.
— Раскажыце, як звычайна дабіраецеся ў Мінск з вашай роднай Тартосы (горад у Каталоніі).
— Я працую 15 гадоў за межамі роднай краіны. Трэніраваў у Ганконгу і Руандзе, а гэта ад Іспаніі далей, чым Беларусь. Прывык да пастаянных раз’ездаў — гэта частка працы. Калі стаў галоўным трэнерам зборнай Беларусі, то прамых рэйсаў з Іспаніі ўжо не было. Так што ведаў, на што ішоў. Звычайна ў мяне два варыянты, як дабрацца: з Барселоны лячу ў Вільнюс, а адтуль у Беларусь, або лячу ў Мінск з Барселоны праз Стамбул. Ніякіх праблем.
— Вы падоўжылі на два гады кантракт з АБФФ. У чым вашая матывацыя?
— Згуляць у адборачным турніры да чэмпіянату свету — найбуйнейшай спартыўнай падзеі ў футболе. Думаю, гэта больш чым дастатковая матывацыя. Я настроены аптымістычна што да перспектываў зборнай, мне падабаецца працаваць з гульцамі. Мы верым, што расцём як каманда, і хочам змагацца. Ведаем, што будзе складана, нямала залежыць ад лёсавання, але чаму б не паспрабаваць пераадолець кваліфікацыю і трапіць на чэмпіянат свету? Гэта было б фантастычнай мэтай.
«У нас няма падтрымкі родных трыбун»
— Як зборная Беларусі можа прабіцца на топ-турнір, калі ў складзе каманды няма ніводнага футбаліста з найлепшых ліг Еўропы і яна ні разу не ўдзельнічала ў фінальных стадыях еўра і ЧС?
— Я не казаў, што мы абавязкова кудысьці трапім. Але ўпэўнены, што камандзе пад сілу змагацца да канца, як гэта рабілі раней. Калі памятаеце, то мы згулялі 3:3 у гасцях са Швейцарыяй у кваліфікацыі на чэмпіянат Еўропы. Потым гэтая зборная прабілася ў чвэрцьфінал Еўра. З апошніх 12 афіцыйных матчаў мы саступілі толькі ў двух. Пры гэтым гулялі супраць добрых каманд. Відавочна, Беларусь не будзе фаварытам — мы ў чацвёртым кошыку перад лёсаваннем. Але збіраемся змагацца.
Пад кіраўніцтвам Алоса беларусы правялі 12 афіцыйных матчаў у рамках адбору на чэмпіянат Еўропы і Лігі нацый УЕФА. Яны тройчы перамаглі — з лікам 1:0 (Андору, Косава і Люксембург), сем разоў згулялі ўнічыю (з Андорай, Румыніяй, Балгарыяй і Паўночнай Ірландыяй — па 0:0, Швейцарыяй — 3:3, Люксембургам і Балгарыяй — па 1:1) і двойчы прайгралі (Ізраілю — 0:1 і Паўночнай Ірландыі — 0:2).
— Чаго не хапае зборнай для больш паспяховых вынікаў?
— Вядома, нам трэба палепшыць гульню ў атацы, часцей забіваць. Хацелася б мець крыху больш досведу. Калі гульцы будуць спаборнічаць у мацнейшых еўрапейскіх лігах, то мы вырасцем як каманда. Пераходзячы на новы ўзровень у клубах, футбалісты потым перадаюць зборнай упэўненасць і досвед, якія набываюцца праз удзел у важных матчах.
— У чым для вас спецыфіка працы ў Беларусі?
— Што да асабістых узаемаадносін, то вельмі задаволены тым, як да мяне ставяцца. Думаю, мае памочнікі са штаба зборнай скажуць тое самае. А вось у плане футбола галоўны выклік — няздольнасць гуляць матчы ў Беларусі. У нас няма падтрымкі родных трыбун, у адрозненне ад супернікаў (праз санкцыі за суўдзел у нападзе на Украіну зборная павінная праводзіць афіцыйныя хатнія гульні на нейтральным полі і без гледачоў. — Заўв. рэд.). Не думаю, што ў свеце шмат каманд, якія сутыкнуліся з такой сітуацыяй. Мы вымушаныя пастаянна быць у раз’ездах. Гэта ўскладняе дасягненне добрых вынікаў.
«Каманда канкурэнтаздольная»
— Вы казалі год таму, што кожны збор пачынаеце з пытання ў гульцоў, ці ганарацца многія сваёй краінай. А заўзятары, думаеце, ганарацца камандай сёння?
— Цяжкае пытанне. Цяжкае акурат з той прычыны, што мы не гуляем дома (з Алосам беларусы правялі таварыскі матч у Мінску з расіянамі і моцна саступілі — 0:4. — Заўв. рэд.). І я не разумею, што пішуць на рускай. Няма прамой зваротнай сувязі. Калі ты гуляеш пры родных трыбунах, то адчуваеш радасць ці смутак заўзятараў. Але магу сказаць, што цяпер у Еўропе не так шмат каманд, якія прайгралі толькі ў двух з апошніх 12 матчаў. Лічу, што вынікі паказваюць, што каманда канкурэнтаздольная і заўзятары могуць быць задаволеныя намі. Але гэта маё меркаванне — не магу гаварыць за іншых.
— Вам не перакладаюць артыкулы, прысвечаныя зборнай, каментары экспертаў у беларускіх медыя?
— Адна з рэчаў, якую засвоіў за час кар’еры, — неабходнасць абстрагавацца ад усіх гэтых выказванняў. Бо ў выніку гэта ўплывае на працу. Не веру ў кампліменты, якія мне робяць. Гэтак жа не звяртаю ўвагі і на негатыў. Я толькі стараюся выконваць сваю працу як мага лепш — у гэтым можаце не сумнявацца. А так у футболе заўсёды шмат меркаванняў. Увесь час будуць людзі, якія шчаслівыя і якія ўвесь час незадаволеныя.
— Ці разумееце вы беларусаў, якія не падтрымліваюць зборную сваёй краіны?
— Я з тых людзей, якія паважаюць чужую пазіцыю. Кожная краіна мае сваю культуру, свет вельмі разнастайны… Вядома, ёсць і тыя, хто не падтрымлівае нацыянальную каманду ці ўвогуле не цікавіцца футболам. Я гэта прымаю. Таксама думаю, што добрыя вынікі зборнай маглі б спрыяць усплёску цікавасці да футбола ў Беларусі.
«Трэба шукаць аптымальны спосаб дабіцца выніку»
— Мы прывыклі, што каманды іспанскіх трэнераў часта валодаюць мячом, хочуць быць «галоўнай дзейнай асобай» на полі, як казаў нам рэдактар Marca, тлумачачы феномен запатрабаванасці спецыялістаў з гэтай краіны па ўсім свеце. Але беларусы амаль усе матчы шмат абараняюцца і гуляюць другім нумарам. Гэта вашая філасофія ці вынік падбору выканаўцаў?
— Відавочна, што кожнаму падабаецца гуляць з як мага большай колькасцю момантаў у атацы, валодаць мячом. Я працаваў тры гады ў структуры «Барселоны» (відаць, трэнер мае на ўвазе працу ў філіяле акадэміі гэтага клуба ў Польшчы. — Заўв. рэд.), і тое, што вы сказалі пра іспанскіх трэнераў, даволі відавочна. Але трэба аналізаваць усю карціну і шукаць аптымальнага спосабу дабіцца выніку. Не забывайце і пра супернікаў: адны вам дазваляюць больш, іншыя — менш. У футболе падчас матча ўзнікаюць розныя сітуацыі… Вядома, часам даводзіцца абараняцца і нізкім блокам.
Самая вялікая памылка — думаць, што калі ў гульца абарончы профіль, то гэта не добры футбаліст. Уменне абараняцца таксама важнае ў футболе. Я адаптуюся не да ўзроўню гульцоў, а да іх характарыстык. Ведаем, што ў адных аспектах зборная мацнейшая, чым у іншых. Гэта рэальнасць. Глядзіце, у 12 апошніх афіцыйных матчах беларусы прапусцілі восем галоў і столькі ж забілі. Перад маім прыходам у 12 матчах таксама забілі восем мячоў, але прапусцілі 24. Раней каманда гуляла, часцей атакуючы? Магчыма. Але вы ведаеце лічбы.
— Усё зводзіцца да выніку?
— Вядома, я б выбраў перамогу з лікам 4:3, а не 1:0. Але для мяне нічыя лепшая, чым параза з лікам 3:4. Каманды ранжыруюцца па колькасці набраных ачкоў, а не галоў.
— Вы казалі ў 2023-м, што можаце выклікаць любога гульца. Чаму ў складзе няма форварда Іллі Шкурына, які летась стаў другім бамбардзірам чэмпіянату Польшчы? Ці ён яшчэ не хоча выступаць за зборную?
— Не хацеў бы казаць пра канкрэтных гульцоў. Скажу толькі, што выступ за нацыянальную каманду — гэта рух у абодва бакі. Спачатку ідзе аналіз гульца, ці дапаможа ён зборнай, а потым даведваюся пра яго жаданне прыехаць. У кожнага беларускага трэнера можа быць свая версія аптымальнага складу. Але за вынік адказваць цяпер мне, і я задаволены групай футбалістаў, з якой працую.
— Чаму вы не захацелі гаварыць пра нешта, акрамя футбола?
— Я футбольны трэнер. І гатовы адказаць на ўсе пытанні, якія знаходзяцца ў кампетэнцыі футбольнага трэнера. Гэта мая прафесійная сфера. Вы выказалі цікавасць да зборнай — аддаў вам час. Ніякіх праблем. Я адкрыты для любых СМІ і паважаю вашую працу. Але не чакайце разваг пра нешта, у чым я не разбіраюся або аналізую толькі з боку. Зразумела, я магу мець меркаванне адносна многіх пытанняў. Мяне цікавіць не толькі спорт. Але гэта асабістае меркаванне. Не лічу правільным выносіць гэта на публіку.
Чытайце таксама
