Днямі Hrodna.life са спасылкай на крыніцу паведаміла, што ў жаночай калоніі ў Гомелі, дзе сядзяць Марыя Калеснікава, Марына Золатава і іншыя жанчыны, асуджаныя па палітычных справах, некаторых палітзняволеных наўмысна заражаюць каростай праз іншых вязняў. Пры гэтым, паводле звестак выдання, самі мясцовыя медыкі называюць гэта «алергіяй». Пра тое, як і навошта такое можа адбывацца, «Люстэрка» пагаварыла з былым турэмным медыкам, праваабаронцам Васілём Завадскім.
Васіль Завадскі амаль 25 гадоў адпрацаваў у пенітэнцыярнай сістэме Беларусі. З 1998 да 2010 года ўзначальваў медыцынскую службу Дэпартамента выканання пакаранняў МУС. А ў 2017-м заснаваў і кіраваў праваабарончай арганізацыяй «ТаймАкт», што займалася праблемамі зняволеных.
Васіль Завадскі кажа, што заражэнні каростай у калоніях і СІЗА здараюцца. Аднак меркаванне, што гэта робяць супрацоўнікі калоніі наўмысна, ён называе бздурай. І тлумачыць, што, па-першае, гэта стане для мясцовых медыкаў дадатковай працай, бо хворых давядзецца лячыць ім жа. Па-другое, каб заразіць кагосьці каростай, «трэба пастарацца». Кароста перадаецца падчас цеснага скурнага кантакту паміж людзьмі, праз пасцельную бялізну або, напрыклад, праз адзенне хворага, «прычым ніжняе», якое мусіць панасіць здаровы чалавек.
— З тых звестак, якія мы маем у артыкуле, я цалкам выключаю наўмыснае заражэнне. Каб аб’ектыўна паставіць дыягназ «кароста», трэба знайсці кляшча і пацвердзіць гэта пад мікраскопам у лабараторыі. У чалавека, які знаходзіўся ў калоніі, такое ўражанне магло скласціся, але яно памылковае, — кажа спецыяліст. — У жаночай калоніі людзі працуюць на швейнай вытворчасці. Швейная вытворчасць — гэта пыл. Нярэдка праз яго ўзнікае алергія, у выніку якой паміж пальцамі, на жываце, дзе скура самая ўразлівая, можа з’яўляцца высып, пачынаецца сверб.
— Але ж затрыманныя па палітычных справах, якія сядзелі на Акрэсціна, расказвалі, што былі выпадкі, калі ім спецыяльна падсажвалі людзей з вошамі.
— Гэта мне знаёма. І не толькі з вошамі. Тады якраз быў кавід. Казалі, што людзей наўмысна падсажвалі ў камеру з хворымі на каранавірус. Але ізалятары — гэта іншы кантэкст і хваробы. Чаму? Па-першае, шмат у якіх ІЧУ па краіне няма медыкаў. Па-другое, чалавек адседзеў свае суткі, вызваліўся — і мясцовым дактарам не трэба далей з ім працаваць. Медыкі не будуць бачыць наступстваў яго хваробы, напрыклад, экзэм, а значыць, і займацца іх лячэннем. Таму тут гэта нікога не стрымлівае.
У калоніях і СІЗА іншая сітуацыя. Калі б кагосьці наўмысна заражалі, то медыкі самі сабе дадавалі б працы, бо нават калі яны не хочуць камусьці з вязняў дапамагаць, ім давядзецца гэта рабіць. Да таго ж кароста — гэта не толькі пра сверб, калі яе не пазбавіцца, з часам яна ператворыцца ў гнойныя захвораванні, экзэмы. Запусціўшы каросту, займацца лячэннем вельмі складана. Акрамя таго, гэта можа прывесці да ўспышкі захворвання. Гэта яшчэ адзін агумент на карысць таго, што ў калоніі не будуць наўмысна кагосьці заражаць.
— Ці сутыкаліся вы ў працы з тым, каб людзей у калоніі ці СІЗА спецыяльна чамсьці заражалі?
— Я адпрацаваў у сістэме амаль 25 гадоў і ніколі з такім не сутыкаўся. У легендах было, што туберкулёзам наўмысна заражаюць. Але гэта хлусня і абсалютна выключана. У той жа час перыядычна ўспышкі хваробаў у калоніях здараюцца. Часцей за ўсё яны звязаныя з кішачнымі захвораваннямі. Здаралася гэта ў той жа калоніі № 4 ў Гомелі. У 1990-х былі распаўсюджаныя ўспышкі туберкулёзу.
— Як павінныя дзейнічаць медыкі ў калоніі, калі нехта захварэў на тую ж каросту, і як яны дзейнічаюць на практыцы?
— Тут ўсё лагічна, яны павінныя выявіць хворых, кантакты і праводзіць лячэнне. Менавіта гэта і робіцца. Скажу так: успышка любой хваробы у калоніі ці СІЗА — гэта надзвычайнае здарэнне. Прыязджаюць эпідэміёлагі, іншыя правяральнікі. Няхай гэта і ўнутраныя кантрольныя органы, але заўсёды з начальніка пытаюць, бо, калі такое ўзнікае, значыць, ёсць сур’ёзныя недапрацоўкі і хібы. Ніхто такіх праблем сабе не хоча. Помню, як працаваў у Навасадах (там знаходзіцца ПК № 14. — Заўв. рэд.), там была ўспышка кішачнай хваробы. Цэлы дэсант спецыялістаў прыязджаў. Калі я быў ужо ў Дэпартаменце выканання пакаранняў МУС, сам у складзе такога дэсанту ездзіў у адну з калоній. Нікому гэтыя праблемы не патрэбныя.
— У такім выпадку навошта заражаюць людзей, якія трапляюць у ізалятары?
— На маю думку, асноўны аргумент, чаму гэта робяць сярод тых, хто трапляе на кароткі тэрмін, — запалохаць. Каб людзі баяліся туды трапляць і іншым, так бы мовіць, было непанадна. Усё гэта для стварэння і падтрымання атмасферы страху. Прычым не толькі ў ІЧУ, але і ўвогуле ў грамадстве. Акрамя таго, напэўна ёсць выпадкі, калі людзі такім чынам праяўляюць свой характар. У некага, напрыклад, можа быць схільнасць да здзекаў.
