Беларуска Вольга Мазуронак стала срэбнай прызёркай традыцыйнага марафону ў Лос-Анджэлесе. Яна выступала на спаборніцтвах пасля працяглага перапынку і прабегла марафон хутчэй за алімпійскі нарматыў (праўда, потым з’явілася паведамленне, што вынік не залічаць як адборачны на АГ). Блог «Людзі» пагаварыў з Вольгай пра мінулы марафон, пераезд у ЗША, міністра спорту, якога не хвалюе спорт, і планы лёгкаатлеткі на будучыню. Мы перадрукоўваем гэты тэкст.
«Заявілі без дадатковых умоваў»
Вользе Мазуронак 34 гады. Яна чэмпіёнка Еўропы 2018 года ў марафоне. Выступала на дзвюх Алімпійскіх гульнях (у 2016 і 2021 гадах) і абодва разы займала 5-е месца. Акрамя таго, была пятай на чэмпіянаце свету — 2019 у Досе. Асабісты рэкорд Вольгі ў бегу на самай доўгай алімпійскай дыстанцыі — 2.23.54.
— Як вам удалося заявіцца на марафон у ЗША?
— Звярнулася непасрэдна да арганізатараў, і мяне без праблем дапусцілі, нягледзячы на беларускі пашпарт. Напэўна, гэта быў не самы буйны марафон. Калі б праходзіў чэмпіянат Еўропы, свету ці марафон катэгорыі Major (серыя самых прэстыжных марафонаў, якая ўключае забегі ў Токіа, Бостане, Лондане, Берліне, Чыкага і Нью-Ёрку. — Заўв. рэд.), то, вядома, ніхто б не даў стартаваць. А так заявілі без нейкіх дадатковых умоваў.
Выканаць алімпійскі нарматыў сёння можна беларусам і ў іншых краінах — прынамсі марафонцам. Іншая рэч, што давядзецца самому рабіць візу, плаціць за пражыванне і, магчыма, за ўдзел. Гэта вельмі затратна. Хочацца ж не проста стартаваць, але і нешта зарабляць. Лёгкая атлетыка для прафесіянала — праца. Трэба карміць сям’ю. Мне пашанцавала, што ў Лос-Анджэлесе змагла ўдзельнічаць нароўні з прадстаўнікамі іншых краін.
Наогул у Амерыцы, паводле маіх назіранняў, на палітычныя моманты не звяртаюць увагі. Ведаеце, я так стамілася за гэтыя амаль чатыры гады… Гэта вельмі моцна падкасіла: і фізічна, і маральна.
— Засталіся задаволеныя сваім выступам?
— Хвалявалася перад стартам, разумела, што даўно не спаборнічала. Спачатку прадумвала некалькі тактык, як весці забег. У выніку трохі перастрахавалася. Але доўгае прастойванне, як бачыце, аказалася некрытычным. Вядома, знервавалася, што не выйграла, але задаволеная паказаным часам (2.25.48. — Заўв. рэд.). Прыехала дадому пасля марафону, і было так добра на душы… Вярнулася зноў на сваю сцежку.
— У чым асаблівасць трасы ў Лос-Анджэлесе?
— Яна не для рэкордных вынікаў. Цяжкая траса, з перападамі вышыні. Нагадала чымсьці марафон у Ганконгу ў 2019 годзе (Мазуронак стала першай на тым старце з часам 2.26.13. — Заўв. рэд.). Але з надвор’ем пашанцавала — лепшага не прыдумаеш. Стартавалі крыху раней за 7 гадзін раніцы паводле мясцовага часу. Было спачатку халаднавата, а потым ідэальна. Вецер адсутнічаў. Профіль трасы і кліматычныя ўмовы — найважнейшыя фактары ў марафоне.
«Пасля марафону можна і трохі алкаголю»
— Такі ранні старт — тыповая гісторыя для марафонцаў?
— Так. Рэч не толькі ў тым, што пазней можа быць горача, але і, у першую чаргу, у лагістыцы. Уявіце: вам трэба перакрыць частку вялізнага мегаполіса. Бягуць тысячы ўдзельнікаў, хтосьці можа патраціць на дыстанцыю гадзін шэсць. Для мясцовых жыхароў, якія сабраліся, груба кажучы, на лецішча, усё гэта выклікае нязручнасці.
— Напярэдадні марафону ўдалося выспацца?
— Так. Я прыехала з Кеніі, дзе была перад гэтым на зборы, з перакуленым рэжымам дня. Там была 10-гадзінная розніца з Лос-Анджэлесам. І гэта аказалася дарэчы: у дзень перад марафонам легла ў шэсць гадзін вечара, прычым заснула без праблем. А палове чацвёртай раніцы прачнулася, а праз гадзіну трэба было ўжо выязджаць на спаборніцтвы.
— А што наконт харчавання?
— Звычайна ем аўсяную кашу і гарбату. Да забегу гэтага хапае. А ўжо пасля марафону дазваляю сабе ўсё — арганізму трэба насыціцца. Падрыхтоўка мяркуе правільнае харчаванне, рэжым, а пасля 42 км можна і трохі алкаголю ў тым ліку. Толькі не варта захапляцца.
— Чулі, што на фінішы абвясцілі, што вы з Бельгіі?
— Так. Мабыць, пераблыталі абрэвіятуры Беларусі (BLR) і Бельгіі (BEL).
— Падчас забегу звяртаеце ўвагу на крыкі заўзятараў, музыку?
— Не. Усе думкі пра бег, размеркаванне сіл. А вось пахі ежы, вядома, лаўлю. У Лос — Анджэлесе часта прабягалі міма вулічных кавярняў.
— Цяжка ўявіць цяжэйшую дысцыпліну ў лёгкай атлетыцы, чым марафон. Што вас прымушае працягваць накручваць кіламетры?
— Па-першае, мне падабаецца бегаць. Душой люблю марафон. Па-другое, ёсць фанатызм у добрым сэнсе слова. І гэта, дарэчы, вашае меркаванне, што марафон — самы цяжкі від лёгкай атлетыкі. Перад эміграцыяй камунікавала з кіраўніком федэрацыі лёгкай атлетыкі Іванам Ціханам. Чалавек, які выступаў столькі гадоў на высокім узроўні, уразіў мяне словамі, што, маўляў, калі б марафон быў такім цяжкім, то мы не бегалі б да 40 гадоў (Ціхан быў малатабойцам, скончыў кар’еру ў 45 гадоў. — Заўв. рэд.). Нават не ведала, што на такое адказаць.
«Шкада, што пераезд здарыўся толькі летась»
— Да забегу ў Лос-Анджэлесе вы выступалі апошні раз у 2021-м на Алімпіядзе ў Токіа — трохі больш за два з паловай гады таму. З чым быў звязаны такі перапынак?
— Пасля Алімпіяды не было матывацыі. Падумвала нават завяршыць кар’еру. Я не бачыла ніякага сэнсу ў цяжкіх трэніроўках. Не разумела, навошта трэба зноў аддаваць сілы, здароўе. Быў план падрыхтоўкі, натуральна, бегала, калі атрымлівалася. Але былі і перыяды прастою. Умяшаліся ў тым ліку асабістыя абставіны, пра якія не хацелася б гаварыць. Акрамя таго, шмат часу займалі пытанні эміграцыі. Гэта ж не проста сабраць чамадан і сесці ў самалёт — трэба было атрымаць грын-карту, шукаць варыянты, дзе будзе лепш жыць з сынам. Потым асталёўваліся і наладжвалі побыт у ЗША.
Адпачынак ад цяжкіх трэніровак мне дапамог у функцыянальным плане. Варыянт са стартам у Лос-Анджэлесе з’явіўся ў пачатку снежня мінулага года, калі і пачала паступова ўцягвацца ў ранейшы рытм. Бліжэй да марафону прабыла пяць тыдняў на зборы ў Кеніі. Але ў любым выпадку ў мяне ніколі не было такой кароткай падрыхтоўкі.
Што ж, кожны праходзіць нейкія складаныя этапы ў жыцці. Спадзяюся, выйду пераможцай з гэтай сітуацыі. У мяне зноў з’явіўся спартовы азарт, жаданне бегаць на высокім узроўні і працягваць кар’еру.
— Як часта аптымальна стартаваць для марафонца?
— Залежыць ад мэтаў выступу. Некаторыя бегаюць часта, але гэта звычайна сярэднія вынікі. Калі ж імкнешся трапіць на Алімпіяду, то гэта максімум тры марафоны за год. Ці нават два — на камерцыйных турнірах. Бо яшчэ ёсць чэмпіянат Еўропы, чэмпіянат свету, Алімпіяда. Мне цяпер выбіраць не даводзіцца. Няма ні трэнера, ні менеджара. Буду прымаць усе прапановы, каб працягнуць кар’еру. У цяперашняй сітуацыі ў свеце мне дыктуюць умовы.
— Хочаце выступіць на трэцяй Алімпіядзе?
— Пры любым раскладзе, нават калі беларусаў раптам дапусцяць у Парыж і залічаць мой час у Лос-Анджэлесе як алімпійскі нарматыў, мае Гульні за Беларусь скончыліся.
— Сумная гісторыя.
— Я не сумую. Нездарма кажуць, што ЗША — краіна магчымасцяў. Мне трэба зарабляць. Не ведаю, чым займуся пасля кар’еры, пакуль нават не было часу асабліва пра гэта падумаць. Трэнерства — самы відавочны варыянт. Але не хачу цяпер гэтым займацца. Не веру, што можна на высокім узроўні сумяшчаць свае трэніроўкі з працай з іншымі спартоўцамі. Трэба цалкам аддавацца адной справе.
Але шкада, што пераезд здарыўся толькі летась, а не гадоў дзесяць таму. Часу ж не вернеш. Раней здавалася, што я толькі падыходжу да піку выступаў, усё яшчэ наперадзе. А тут каранавірус, сямейныя праблемы, усе падзеі ў Беларусі і свеце… Кавалак жыцця нібыта выпаў, і кар’ера хутка праляцела. Але бег у Лос-Анджэлесе паказаў, што я яшчэ магу паказваць добрыя вынікі.
«Змяніць сітуацыю спартоўцы не могуць»
— Чаму вырашылі эміграваць менавіта ў ЗША?
— Еўропу не разглядала. Мне здаецца, яна вар’яцее ад колькасці імігрантаў. Там я б наўрад ці змагла працягнуць кар’еру. А так удалося асталявацца ў Ірвайне, гэта невялікі горад у штаце Каліфорнія. Да Лос-Анджэлеса зусім недалёка — 60−70 км, гледзячы з якой часткі ехаць. Ірвайн лічыцца сямейным горадам і вельмі бяспечным. Нелегальна жыць тут проста немагчыма — усё строга правяраецца. Чыстае, спакойнае, утульнае месца, не смярдзіць траўкай. Добрыя школы. Для сур’ёзнейшых высноваў пакуль рана, занадта мала тут пражыла, але першыя ўражанні добрыя.
— Настальгія па доме яшчэ не з’явілася?
— Не. Мяне, вядома, палохалі сваякі, што буду плакаць, хацець пастаянна вярнуцца дадому. Але цяпер такога няма. Можа, летам наведаем родных у Беларусі.
У Каліфорніі падкупляе надвор’е. Вельмі шмат сонца — не люблю я снег, усю гэтую золь. Не скажу, што харчаванне ці адзенне дарагія. Цалкам прымальна. Галоўная графа выдаткаў — арэнда жылля. Вось тут вялікія цэны, ды і не так шмат варыянтаў.
— З'ехалі праз адсутнасць перспектываў у Беларусі?
— Мне там не давалі жыцця. Напрыклад, спрабавала адзін час адкрыць свой клуб па бегу — не дазволілі. Пакуль беларусы выступалі на міжнародных стартах, у Мінспорту баяліся санкцый Міжнароднага алімпійскага камітэта, калі на спартоўцаў будуць ціснуць праз грамадзянскую пазіцыю. А ў цяперашняй сітуацыі, калі беларусы адхіленыя, можна лёгка перакрыць людзям кісларод.
У нацыянальнай зборнай па лёгкай атлетыцы мяне ў асноўным паважалі і падтрымлівалі. Усе праблемы былі праз міністра спорту Сяргея Кавальчука. Гэта пачалося яшчэ перад Алімпіядай у Токіа. З часам нічога не змянілася. Заставацца ў такіх умовах не бачыла сэнсу. Дарэчы, калі вырашыла звольніцца, Кавальчук сказаў, як мне перадалі, наступнае: «Ад Мазуронак няма карысці дзяржаве». Для тых, хто не ў курсе: каб звольніцца з нацыянальнай каманды, трэба прайсці ўзгадненне ў Мінспорту.
Так што звольнілася я без праблем і са спакойнай душой. Хачу сказаць вялікі дзякуй усім, хто быў са мной побач амаль 20 гадоў, хто падтрымліваў мяне, хто верыў і нават хто не верыў. Цяпер я паспрабую пачаць новы спартыўны шлях, але ўжо ў іншым месцы.
— Няўжо Кавальчука не хвалюе спартовы вынік, каб не намагацца захаваць найлепшых атлетаў?
— Ды кіньце. Ён пакліканы кантраляваць зусім іншае. Проста сочыць за ўсімі. Які спорт? Я вам скажу, што цяперашняя сітуацыя Кавальчуку на карысць, як і многім спартовым функцыянерам. Міжнародных стартаў няма, таму можна прывезці кучу медалёў са спаборніцтваў з расіянамі і пахваліцца гэтым.
— Як ставіцеся да таго, што беларускіх спартоўцаў адхілілі пасля пачатку вайны ад міжнародных стартаў і пакуль толькі некаторых вярнулі ў нейтральным статусе?
— Тут атрымліваецца замкнёнае кола. Відавочна, хто ва ўсім вінаваты. Ні адзін бан не параўнаецца са смерцямі людзей, да якіх прыйшлі з вайной. Карыстаючыся выпадкам, пажадаю, каб ва Украіне хутчэй наступіў мір. Шкада атлетаў. Згодна, што нельга было дапускаць тых, хто падтрымлівае дзеянні Расіі. Але такіх персанажаў было няшмат. А астатнія? Любы адэкватны чалавек супраць вайны. Аднак змяніць сітуацыю ніхто са спартоўцаў не можа. Іх адхіленне ні на што не паўплывала.
Чытайце таксама
